*
*
#OSET ALFABESİ#HARFLER ve OKUNUŞLARI##ON DÖRDÜNCÜ DERS#
*
DERS (УРОК) 14 SESBİLGİSİ (Fonetik) 1. Sözcük bileşenleri ve vurgu (цæвд, aksan) Sözcük bileşenleri, aksan (цæвд) ve anlam değişiklikleri Alanca-Osetçe-İroncada büyük öneme sahiptir. Bazı simgelerle bunu gösterecek olursak; ( ' ) kesme işaretini (ньсaн) vurgu (цæвд), ( ^ ) inceltme işaretini bileşenler için kullanalım. Örneğin: Aşağıdaki iki ifade içinde karmaşık ilk kelimeler vurgu (цæвд)ile birleştiğinde zıt anlamlı olur. a. Шин`ыг^нæ хыæуь мах - Шиньгнæ^хъæуы мах. - Bize kitap da gerekiyor (olumlu). Cümlesinde шиньгнæ sözcüğü kitap da bileşenidir. Diğer şekli olan; b. Ш`иньг нæ ^ хъæуы мах - Шиньг нæхыæуь мах. Kitap gerekli değil bize (olumsuz). Cümlesinde ise нæхыæуь sözcüğü lazım değil bileşenidir, vurgu (цæвд) yerleri ve anlamı değişmektedir. Bir örnek daha verecek olursak: а. кæсг`он г`алтæ^ рбатардта б`азармæ - кæсгон галтæ рбатардта базармæ - Kabardin öküzlerini pazara sürdü. Cümlede галтæ рбатардта sözcükleri "öküzlerini sürdü" bileşenidir. Burada Kabardin (Kabartay) bir isimdir (номдар). Diğer şekli olan; b. кæсг`он^г`алтæ рбатардта б`азармæ - кæсгонгалтæ рбатардта базармæ - Kabardin (cinsi) öküzlerini sürdü pazara. кæсгонгалтæ sözcükleri Kabardin (cinsi) öküzlerini bileşenidir. Burada "Kabardin" bir sıfattır (миногон), vurgu (цæвд) yerleri ve anlamı değişmektedir. Örneklerde görüldüğü gibi isim veya sıfat belirlendi. Böylece, ilk durumda kelime "Kabardin" bir isim, ikincide "Kabardin" bir sıfattır. 2.Aksan (vurgu) olarak ortaya çıkan (görünen) kurallar. a. Kararlı sözcük tanımı (açıklık). сьрх^тьрьса kırmızı bayrak b. Kontrol edilen bir sözcük. бæл`ась^бьн ağacın altında c. Bir bileşik fiil. рох^кæньн unutmak; d. Hecelerden oluşan ve bağımsız bir aksana sahip olmamak. нæ^з`оньн bilmemek м`а^тæрс korkma м`е^'фсьмæр erkek kardeşim мæ^ш`иньг kitabım зæгы - ^м`а^мьн söyle hele
*
#OSET ALFABESİ#HARFLER ve OKUNUŞLARI##ON DÖRDÜNCÜ DERS#
*
DERS (УРОК) 14 SESBİLGİSİ (Fonetik) 1. Sözcük bileşenleri ve vurgu (цæвд, aksan) Sözcük bileşenleri, aksan (цæвд) ve anlam değişiklikleri Alanca-Osetçe-İroncada büyük öneme sahiptir. Bazı simgelerle bunu gösterecek olursak; ( ' ) kesme işaretini (ньсaн) vurgu (цæвд), ( ^ ) inceltme işaretini bileşenler için kullanalım. Örneğin: Aşağıdaki iki ifade içinde karmaşık ilk kelimeler vurgu (цæвд)ile birleştiğinde zıt anlamlı olur. a. Шин`ыг^нæ хыæуь мах - Шиньгнæ^хъæуы мах. - Bize kitap da gerekiyor (olumlu). Cümlesinde шиньгнæ sözcüğü kitap da bileşenidir. Diğer şekli olan; b. Ш`иньг нæ ^ хъæуы мах - Шиньг нæхыæуь мах. Kitap gerekli değil bize (olumsuz). Cümlesinde ise нæхыæуь sözcüğü lazım değil bileşenidir, vurgu (цæвд) yerleri ve anlamı değişmektedir. Bir örnek daha verecek olursak: а. кæсг`он г`алтæ^ рбатардта б`азармæ - кæсгон галтæ рбатардта базармæ - Kabardin öküzlerini pazara sürdü. Cümlede галтæ рбатардта sözcükleri "öküzlerini sürdü" bileşenidir. Burada Kabardin (Kabartay) bir isimdir (номдар). Diğer şekli olan; b. кæсг`он^г`алтæ рбатардта б`азармæ - кæсгонгалтæ рбатардта базармæ - Kabardin (cinsi) öküzlerini sürdü pazara. кæсгонгалтæ sözcükleri Kabardin (cinsi) öküzlerini bileşenidir. Burada "Kabardin" bir sıfattır (миногон), vurgu (цæвд) yerleri ve anlamı değişmektedir. Örneklerde görüldüğü gibi isim veya sıfat belirlendi. Böylece, ilk durumda kelime "Kabardin" bir isim, ikincide "Kabardin" bir sıfattır. 2.Aksan (vurgu) olarak ortaya çıkan (görünen) kurallar. a. Kararlı sözcük tanımı (açıklık). сьрх^тьрьса kırmızı bayrak b. Kontrol edilen bir sözcük. бæл`ась^бьн ağacın altında c. Bir bileşik fiil. рох^кæньн unutmak; d. Hecelerden oluşan ve bağımsız bir aksana sahip olmamak. нæ^з`оньн bilmemek м`а^тæрс korkma м`е^'фсьмæр erkek kardeşim мæ^ш`иньг kitabım зæгы - ^м`а^мьн söyle hele