#ÇERKES DİLİ-KAFFED ÇERKES DİLİ EĞİTİMİ# ЯПЭ ГУКЪИНЭ#İKİNCİ DERS#

*

#ÇERKES DİLİ-KAFFED ÇERKES DİLİ EĞİTİMİ# ЯПЭ ГУКЪИНЭ#İKİNCİ DERS# 

*

* 

İkinci Ders

ЕТlУАНЭ    ГУКЪИНЭ                           İKİNCİ DERS

А а  {#.#} Е е {#}

Я я  {#.#} ya

Ю ю   {#.#} yu

М м  {#.#} Türkçedeki  Mm  sesi ile aynıdır.  mı diye okunur

Н н  {#.#} Türkçedeki  Nn  sesi ile aynıdır.  nı diye okunur

Ж ж  {#.#} Türkçedeki  j  sesi ile aynıdır. Fiil son eki olarak dönüş ve tekrarlama anlamı katan bir sestir.

ажэ  {#.#}

жы  {#.#} жэ

жэщ  {#.#} жэр

жэ  {#.#} koş

мажэ  {#.#} koşuyor

нажэ  {#.#} oraya koş

ажэ  {#.#} teke

жэрыжэ  {#.#} koşarak

жэщ  {#.#} gece

жэр  {#.#} hızlı

жейн  {#.#} uyumak

Сэ сожэ  {#.#} Ben koşuyorum

Уэ  уожэ  {#.#} Sen koşuyorsun

Ар  мажэ  {#.#} O koşuyor

Сэ сыжэрэ?  {#.#} Ben koşuyor muyum? 

Уэ  ужэрэ?  {#.#} Sen koşuyor musun?

Ар  жэрэ?  {#.#} O koşuyor mu?

Сэ сожей  {#.#} Ben uyuyorum

Сэ сыжея?  {#.#} Ben uyudum mu?

Сэ сыжеящ  {#.#} Ben uyudum

Сэ сыжеинщ  {#.#} Ben uyurum

Уэ уожей  {#.#} Sen uyuyorsun

Уэ  ужея?  {#.#} Sen uyudun mu?

Уэ ужеящ  {#.#} Sen uyudun

Уэ ужеинщ  {#.#} Sen uyursun

Ар  мэжей  {#.#} O uyuyor

Ар  жея?  {#.#} O uyudu mu?

Ар жеящ  {#.#} O uyudu

Ар жеинщ  {#.#} O uyur

Умари  жея?   {#.#} Ömer de uyudu mu?

Ари жеящ  {#.#} O da uyudu

Жэщым  ужея?  {#.#} Gece uyudun mu?

Сыжеящ  {#.#} Uyudum

Ажэр   жэру   мажэ  {#.#} Teke hızlı koşuyor.

Нанэ  унэм   щожей  {#.#} Nine evde uyuyor.

Жь жь  {#.#} Türkçe jJ harfi ile aynı sestir. jı diye okunur.
Bu ses j' sesin versiyonudur ses öğreticiden alınmalıdır.

  j    sesinin biraz kalın sesidir.

жьы  {#.#} jı

жьэ  {#.#}

жьа  {#.#}

жьауэ  {#.#}

ужьэ  {#.#}

яжьэ  {#.#}

мыжьэ

жьы  {#.#} eski 

жьы  {#.#} rüzgar - hava

жьауэ  {#.#} gölge-şemsiye

жьэ  {#.#} pişmekten emir   

жьа  {#.#} pişmiş

жьэ  {#.#} ağız

Мыр сыт?  {#.#}      Bu nedir?

Ар жьауэщ      O şemsiyedir.

Мыр сыт?  {#.#}      Bu nedir?

Ар ужьэщ   {#.#}      O gelinciktir.

Мыр сыт?  {#.#}      Bu nedir?

Ар  мажьэщ  {#.#}    O taraktır.

Мыр ажэщ  {#.#}  Bu tekedir.

Мор  ужьэщ   {#.#} Şu gelinciktir.

Ари  жьауэщ  O da şemsiyedir.

З з  {#.#} Türkçe Zz harfi ile aynı sestir. zı diye okunur.

зы  {#.#} zı

зэ  {#.#}

зи  {#.#}

зу  {#.#}

зы  {#.#} bir   

зэ   {#.#} bir defa   

зи  hiç   

зэрызэ   {#.#} birer defa

зырыз  {#.#} birer tane   

зын  {#.#} süzmek (sıvıları)

мазэ  {#.#} ay

мыр  мазэщ  {#.#} bu aydır

мыр мaзэ?  {#.#} bu ay mı?

Ар мазэщ  {#.#} o aydır.

Зы  мазэ  {#.#} Bir ay

Зы жьауэ  {#.#} Bir şemsiye

Зы  ажэ  {#.#} Bir teke

Зы танэ  {#.#} Bir dana

Sayı bildiren sözcüklerden bir nesnenin daima başına gelir.

Diğer tüm sayılar nesnenin sonuna gelir .

Ona kadar sayılar nesneye bitişik yazılır sondaki sesli harf düşer.

Daha büyük sayılar yine nesneden  sonra gelir fakat ayrı yazılır.

Мыр   мэзщ  {#.#} Bu ormandır.

Мэзыр   инщ  {#.#} Orman büyüktür

Сэ сыинщ  {#.#} Ben büyüğüm

Ар инщ  {#.#} O büyüktür

Уэ уинщ  {#.#} Sen büyüksün

Умари инщ  {#.#} Ömer de büyüktür.

Ажэри ин?  {#.#} Teke de büyük mü?       

Ажэри инщ.  {#.#}  Teke de büyüktür. 

Мыщэри ин?  {#.#} Ayı da büyük mü?       

Мыщэри инщ.  {#.#} Ayı da büyüktür.

Ажэр мэзым  мажэ.  {#.#}    Teke ormana koşuyor.                         

Мыщэри мэзым мажэ.  {#.#} Ayı da ormana koşuyor.

Мы уэрамыр инщ.  {#.#}      Bu cadde büyüktür

Мы уэрамыри инщ.  {#.#}      Bu cadde de büyüktür.

Мыр сэ си уэрамщ.  {#.#}      Bu benim sokağım.                             

Мыр сэри си уэрамщ.  {#.#}  Bu benim de sokağım.

Мы уэрамыр сыту  ин.  {#.#}    Bu cadde ne büyük

Мы уэрамым  ирижэ.   {#.#}    Bu cadde boyunca koş.

Мор сэ си унэщ.  {#.#}      Şu benim evim.                                       

Ар сэри си унэщ.  {#.#}    O benim de evim.

Мор уи анэщ.  {#.#}                Şu senin annen.

Мори уи нанэщ.  {#.#}            Şu da senin ninen.

Мыр си анэщ.  {#.#}        Bu benim annem.                                     

Мор си нанэщ.  {#.#} Şu benim ninem.

Ари си жьауэщ.  {#.#} O da benim şemsiyem.

Ар уи мажьэщ.  {#.#}        O tarağın

Ари уи жьауэщ.  {#.#}      O da şemsiyen

Мыр сэ си мэзщ.  {#.#}    Bu benim ormanım.

Ар сэри си мэзщ.  {#.#}    O benim de ormanım.

Ар Умари и мэзщ.  {#.#} O Ömer'in de ormanı.

 Б б Türkçe Bb sesi ile aynı sesi verir, bı diye okunur.

бы  {#.#} bı

бэ  {#.#}

бо  {#.#}

бу  {#.#}

бий  {#.#}

бей  {#.#}

бажэ  {#.#}

банэ  {#.#}

бауэ  {#.#}

абы  {#.#}

мыбы  {#.#}

мобы  {#.#}

бын  {#.#}

бжэ  {#.#}

батэ  {#.#}

бэта  {#.#}

сабэ  {#.#}

щабэ  {#.#}

бэ  {#.#} çok   

бий  {#.#} düşman     

бей  {#.#} zengin     

бажэ  {#.#} tilki   

банэ  {#.#} diken 

бауэ  {#.#} nefes     

бын  {#.#} evlat   

cабэ  {#.#} toz

Мыр бжэ?  {#.#}                     Мыр    сэ   сибжэщ.  {#.#} Bu benim kapımdır.

Ар бжэщ.  {#.#}                     Мор       уэ    уибжэщ.  {#.#} Şu senin kapındır.

Ар инщ.  {#.#}                     Ар      абы      ибжэщ.  {#.#} O  onun kapısıdır.

Унэр  (  ар )  {#.#}      сэ   си   унэщ.  {#.#} Ev benim evim.

уэ    уи   унэщ.  {#.#} Ev senin evin.

абы     и   унэщ  {#.#} Ev onun evi.

Мэзыр   (ар )  {#.#}      сэ   си  мэзщ.  {#.#} Orman (o)  benim ormanım.

уэ   уи  мэзщ.  {#.#}                        senin ormanın.

абы   и  мэзщ.  {#.#}                    onun ormanı.

Мэзыр  мыщэми   ажэми  бажэми я мэзщ.  {#.#} Orman ayının da tekenin de tilkinin de ormanıdır.

П п  {#.#} Türkçe Pp sesi ile aynıdır, pı diye okunur.

пы  {#.#}

пэ  {#.#}  

па  {#.#}

напэ  {#.#}

псы  {#.#}

псынэ  {#.#}

псэ  {#.#}

пасэ  {#.#}

пышэ  {#.#}

псы  {#.#}  su 

псэ  {#.#} can 

псынэ  {#.#} göze 

пасэ  {#.#} erken 

пашэ  {#.#}  önder lider 

уэс  {#.#} kar 

уэсэпс   {#.#} çiğ

Бажэр   мэзым  {#.#} Tilkiyi ormana

Бажэр  мэзым сэ   сoшэ.  {#.#} ben  götürüyorum.

Бажэр  мэзым уэ   бошэ.  {#.#} sen  götürüyorsun.

Бажэр  мэзым абы   иешэ.  {#.#} o   götürüyor.

Бажэр   мэзым  {#.#} Tilkiyi ormana

Бажэр   мэзым сэ   сшащ  {#.#} Tilkiyi ormana ben  götürdüm

Бажэр   мэзым уэ   пшащ  {#.#} Tilkiyi ormana sen  götürdün

Бажэр   мэзым абы  ишащ  {#.#} Tilkiyi ormana o  götürdü

Бажэр   мэзым  {#.#} Tilkiyi ormana

Бажэр   мэзым сэ  сошэж.  {#.#} ben götürüyorum.

Бажэр  мэзым уэ  бошэж.  {#.#} sen götürüyorsun.

Бажэр  мэзым абы  иешэж  {#.#} o  götürüyor.

Нанэ  унэм  {#.#} Nineyi eve

Нанэ  унэм сэ сшэжащ  {#.#} ben götürdüm

Нанэ  унэм уэ пшэжащ.  {#.#} sen götürdün

Нанэ  унэм абы  ишэжащ.  {#.#} o  götürdü

Burada  ж  nin kattığı anlamı farketmiş olmalısınız.

Evine götürmek veya geldiği yere geri götürmek.

Ben sen o  şahıs eklerinin fiil başında nasıl şekillendiklerini

de görmelisiniz.  

Aynı çıkışlı  б  ve   п  harflerinin ikinci tekil şahıslarda birbirlerinin  

yerine kullanıldıklarını da görebilirsiniz.

Burada nine  p    halindedir.

Belirteç ihtiyacı olmadığından düşmüştür. 

Yani ap ( belirtili o ) dur.

Бажэр  Умар  мэзым  ишэжащ.  {#.#} Ömer tilkiyi ormana götürdü

Щынэр  нанэ  унэм  ишэжащ.  {#.#} Nine kuzuyu eve götürdü.

Шыр  сэри  унэм  сошэж.  {#.#} Ben de atı eve götürüyorum.

Bu cümlelerin üçü de asli yerine dönüş ifade ederler.

Herhangi bir ormana, eve değildir.

Telaffuzları iyi öğrenilmesi gereken anlamları ve anlam

ilgileri sonradan kavranacak sözcükler.

жэ  {#.#}

жа  {#.#}

ажэ  {#.#}

жан  {#.#}

жэн  {#.#}

жэщ  {#.#}

жащ  {#.#}

жэр  {#.#}

жэм  {#.#}

шэж  {#.#}

шыж  {#.#}

шаж  {#.#}

жэп  {#.#}

пэж  {#.#}

пажэ  {#.#}

жьэ  {#.#}

жьа  {#.#}

мажьэ  {#.#}

жьажьэ  {#.#}

жьы  {#.#}

пыжьэ  {#.#}

пыжьа  {#.#}

жьапщэ  {#.#}

жьыуэ  {#.#}

жьауэ  {#.#} 

ужьэ  {#.#}

бы  {#.#}

бэ  {#.#}

бауэ  {#.#}

банэ  {#.#}

нобэ  {#.#}

бажэ  {#.#}

бжэн  {#.#}

пэбжэн  {#.#}

пабжэн  {#.#}

ибжьэн  {#.#}

тебжэн  {#.#}

ибжэн  {#.#}

*

*