YENİ YIL;
ABHAZLARDA YILBAŞI:
Abhaz geleneklerine göre semavi dinler öncesinde “Ajurnıhüa” ismiyle 13 Ocak akşamı dünyanın kurulduğu ve yaşamın başladığı gün olarak kutlanıyor,
Abhazların geleneklerinde dinler öncesi tarihlerden günümüze kadar Ajurnıhüa (yeni yıl) Dünyanın kurulması ve yaşamın başlaması aile bireylerinin bir araya gelerek din olmamasına rağmen tanrıya(ANÇÜA) dua ve şükür demirciler tanrısı vasıtasıyla sesini duyurma seromonisidir.
Abhazlar 13 Ocak akşamı yeni yılın başlangıcında hazırladıkları yemekler haricinde yemek yemezler en iyi giysileriyle birlikte ailenin en büyüğünün (AYHABI) liderliğinde sessiz ve sakince kutlamaktalar. Örs, çekiç, demir parçası ve bir maşa geçmişten günümüze kadar Abhaz yılbaşı´sının ayrılmaz simgeleri olurken aile büyüğü tarafından ayakta yapılan dua ile tanrıdan isteklerde bulunulur ve şükredilir.
ÇERKESLERDE YILBAŞI :
Hıristiyan dünyasının mitoslarla süslü Noel’i gibi, Kuzey Kafkasyalı halkların da bugün gene pek azımızca bilinen bir yılbaşı günü var. 23 Mart günü, Çerkes halk takvimine göre yeni yılın başlangıcı olarak kabul ediliyor. Çerkes mitleri bugünden toprağın canlandığı, yaz mevsiminin kışı yendiği, kış ve yazın birbirlerinden ayrıldığı gün olarak bahsediyor. Yeni yıla atılan adım olan 23 Mart, sürgün öncesi dönemde Kuzey Kafkasyalı kavimlerce muhteşem ve olabildiğine heyecanlı bir atmosfer içinde kutlanmış asırlar boyu. 22 Mart akşamı halka haber ulaştırmakla yükümlü “tellal”, bir atın (ya da olaya daha eğlenceli bir hava vermek amacıyla) bir katırın üzerinde her yeri dolaşır ve tüm insanlara yeni yılın geldiğini haber verirdi. Sonrasında tüm halkın bayramını kutlayarak, hepsini ertesi gün güneş doğmadan hemen önce kutsal nitelikteki “dans eden ağaç” olarak bilinen “Çığıvuç” un yanına toplanmaya davet ederdi. Tüm halk bu çağrıya uyarak tam o vakitte ellerinde meşalelerle Çığıvuç’un yanında bir araya gelirlerdi.
Hepsi, yanlarında getirdikleri renk renk bez parçaları ve daha başka türlü şeylerle Çığıvuç’u süslerler. Süsleme işleminin ardından, topluluğun Thamade’si sayılan ve hitap yeteneği iyi olan bir yaşlı, bir elinde B’asta ve diğer elinde Maksıma dolu bje olduğu halde ağacın önünde topluluğa huaho (Dua, iyi niyet, temenni) yapardı. Huaho sonunda asıl eğlence başlar, yenir, içilir, dans edilirdi. Eğlencelere tüm halkın katılımının olduğu “wuig” ile son verilirdi ve böylece yeni yıla karşı ilk görev yerine getirilmiş olurdu.
TÜRKLERDE YILBAŞI ;
NARDUGAN BAYRAMINI HİÇ DUYDUNUZMU? AYAZ ATA VE KIZI KİMDİR?
22 Aralık Nardugan bayramı. Belki çoğu kişi bilmez ama Nardugan bayramında Çam ağacı dikme geleneği de İslam öncesi Türk toplumunda mevcuttur. Halı motiflerinde, heykellerde buna rastlanır. Her yıl 22 Aralık'tan sonra gelen ilk dolunayda kutlanır. Bunun nedeni ise Türklerin eski inanışına göre gece ile gündüz sürekli savaşırlar ve 21 Aralık günü en uzun gecedir ve ardından günler uzamaya başlarlar bu yüzden 22 Aralık günü Türkler için çok önemlidir ve bu günü takiben (Ay yılı esasına dayalı bir takvim kullandıkları için) ilk dolunayın çıktığı ilk gün yeni yılın ilk günüdür. Narduqan kelimesi Moğol dilindeki "nar" (güneş), Türk dilindeki "tuqan» (doğan, doğan) sözcüklerinden oluşmuştur.
Ayaz ata ve kızı Ayaz Ata (Özbekçe: Ayoz Bobo veya Ayaz Ota, Kırgızca: Аяз Ата, Kazakça: Аяз Ата), Türk, Altay ve Orta Asya mitolojilerinde, özellikle Kazaklarda ve Kırgızlarda ... Tatar kültüründe Qış Babay (Кыш Бабай "Kış Babası") ve Rus kültüründe Sneguroçka olarak anılan torunu ise Qar Qızı (Кар Кызы "Kar Kızı") isimleriyle tanınır.
*
*
ABHAZLARDA YILBAŞI:
Abhaz geleneklerine göre semavi dinler öncesinde “Ajurnıhüa” ismiyle 13 Ocak akşamı dünyanın kurulduğu ve yaşamın başladığı gün olarak kutlanıyor,
Abhazların geleneklerinde dinler öncesi tarihlerden günümüze kadar Ajurnıhüa (yeni yıl) Dünyanın kurulması ve yaşamın başlaması aile bireylerinin bir araya gelerek din olmamasına rağmen tanrıya(ANÇÜA) dua ve şükür demirciler tanrısı vasıtasıyla sesini duyurma seromonisidir.
Abhazlar 13 Ocak akşamı yeni yılın başlangıcında hazırladıkları yemekler haricinde yemek yemezler en iyi giysileriyle birlikte ailenin en büyüğünün (AYHABI) liderliğinde sessiz ve sakince kutlamaktalar. Örs, çekiç, demir parçası ve bir maşa geçmişten günümüze kadar Abhaz yılbaşı´sının ayrılmaz simgeleri olurken aile büyüğü tarafından ayakta yapılan dua ile tanrıdan isteklerde bulunulur ve şükredilir.
ÇERKESLERDE YILBAŞI :
Hıristiyan dünyasının mitoslarla süslü Noel’i gibi, Kuzey Kafkasyalı halkların da bugün gene pek azımızca bilinen bir yılbaşı günü var. 23 Mart günü, Çerkes halk takvimine göre yeni yılın başlangıcı olarak kabul ediliyor. Çerkes mitleri bugünden toprağın canlandığı, yaz mevsiminin kışı yendiği, kış ve yazın birbirlerinden ayrıldığı gün olarak bahsediyor. Yeni yıla atılan adım olan 23 Mart, sürgün öncesi dönemde Kuzey Kafkasyalı kavimlerce muhteşem ve olabildiğine heyecanlı bir atmosfer içinde kutlanmış asırlar boyu. 22 Mart akşamı halka haber ulaştırmakla yükümlü “tellal”, bir atın (ya da olaya daha eğlenceli bir hava vermek amacıyla) bir katırın üzerinde her yeri dolaşır ve tüm insanlara yeni yılın geldiğini haber verirdi. Sonrasında tüm halkın bayramını kutlayarak, hepsini ertesi gün güneş doğmadan hemen önce kutsal nitelikteki “dans eden ağaç” olarak bilinen “Çığıvuç” un yanına toplanmaya davet ederdi. Tüm halk bu çağrıya uyarak tam o vakitte ellerinde meşalelerle Çığıvuç’un yanında bir araya gelirlerdi.
Hepsi, yanlarında getirdikleri renk renk bez parçaları ve daha başka türlü şeylerle Çığıvuç’u süslerler. Süsleme işleminin ardından, topluluğun Thamade’si sayılan ve hitap yeteneği iyi olan bir yaşlı, bir elinde B’asta ve diğer elinde Maksıma dolu bje olduğu halde ağacın önünde topluluğa huaho (Dua, iyi niyet, temenni) yapardı. Huaho sonunda asıl eğlence başlar, yenir, içilir, dans edilirdi. Eğlencelere tüm halkın katılımının olduğu “wuig” ile son verilirdi ve böylece yeni yıla karşı ilk görev yerine getirilmiş olurdu.
TÜRKLERDE YILBAŞI ;
NARDUGAN BAYRAMINI HİÇ DUYDUNUZMU? AYAZ ATA VE KIZI KİMDİR?
22 Aralık Nardugan bayramı. Belki çoğu kişi bilmez ama Nardugan bayramında Çam ağacı dikme geleneği de İslam öncesi Türk toplumunda mevcuttur. Halı motiflerinde, heykellerde buna rastlanır. Her yıl 22 Aralık'tan sonra gelen ilk dolunayda kutlanır. Bunun nedeni ise Türklerin eski inanışına göre gece ile gündüz sürekli savaşırlar ve 21 Aralık günü en uzun gecedir ve ardından günler uzamaya başlarlar bu yüzden 22 Aralık günü Türkler için çok önemlidir ve bu günü takiben (Ay yılı esasına dayalı bir takvim kullandıkları için) ilk dolunayın çıktığı ilk gün yeni yılın ilk günüdür. Narduqan kelimesi Moğol dilindeki "nar" (güneş), Türk dilindeki "tuqan» (doğan, doğan) sözcüklerinden oluşmuştur.
Ayaz ata ve kızı Ayaz Ata (Özbekçe: Ayoz Bobo veya Ayaz Ota, Kırgızca: Аяз Ата, Kazakça: Аяз Ата), Türk, Altay ve Orta Asya mitolojilerinde, özellikle Kazaklarda ve Kırgızlarda ... Tatar kültüründe Qış Babay (Кыш Бабай "Kış Babası") ve Rus kültüründe Sneguroçka olarak anılan torunu ise Qar Qızı (Кар Кызы "Kar Kızı") isimleriyle tanınır.
*
*