#KABARDEY'LER#KABARDEY DİLİ KABARDEYCE#19 UNCU DERS#

#19 UNCU DERS#
*

Adige dilinde bir canlının veya cansızın birşeyin üstünde bulunduğunu ifade ederken, cismin yataymı, düşeymi yoksa oturur pozisyonda mı olduğunu da ifade ederiz. Bu nedenle Türkçedeki 'üstünde olmak' durumuna karşılık üç ayrı fiil kullanılır. 
ТЭЛЪЫН: Bir şeyin üzerinde yatay (hatta yatar) pozisyonda durmayı ifade eder 
ТЭСЫН: Birşeyin üstünde ve oturur konumda(genellikle ayaklı canlılar için) veya nesnenin genişlikte ikinci sırada olan yüzeyinin üzerinde olunan yüzeyle temas halinde olduğu durumdur.
 ТЭТЫН: Yatar pozisyonda veya engeniş yüzeyin üstünde bulunulan objeyle temasta olma durumudur. Aşağıdaki görsellerde örnekleri verilmiştir.
[size]

Bu üç fiilin şahıs ve zamana göre çekimi 
ТЭСЫН  Birşeyin üstünde oturmak anlamına gelir Türkçede tam karşılığı olan bir sözcük yoktur
                                   ТЭС                  Otur

​ИТ ЗЭМАН                                             БЛЪЭКIА ЗЭМАН
СЫТЭСЩ       Oturuyorum                СЫТЭСАЩ  Oturdum
УТЭСЩ           Oturuyorsun                УТЭСАЩ     Oturdun
ТЭСЩ              Oturuyor                      ТЭСАЩ      Oturdu
ДЫТЭСЩ      Oturuyoruz                   ДЫТЭСАЩ   Oturduk
ФЫТЭСЩ      Oturuyorsunuz            ФЫТЭСАЩ     Oturdunuz
ТЭСХЭЩ        Oturuyorlar                 ТЭСАХЭЩ      Oturdular

                  ТЭТЫН                                                                            ТЭЛЪЫН
               ТЭТ                                                                                    ТЭЛЪ
СЫТЭТЩ       СЫТЭТАЩ                                   СЫТЭЛЪЩ    СЫТЭЛЪАЩ
УЫТЭТЩ        УЫТЭТАЩ                                  УЫТЭЛЪЩ     УЫТЭЛЪАЩ
ТЭТЩ              ТЭТАЩ                                          ТЭЛЪЩ           ТЭЛЪАЩ
ДЫТЭТЩ        ДЫТЭТАЩ                                  ДЫТЭЛЪЩ     ДЫТЭЛЪАЩ
ФЫТЭТЩ       ФЫТЭТАЩ                                   ФЫТЭЛЪЩ      ФЫТЭЛЪАЩ
ТЭТХЭЩ        ТЭТАХЭЩ                                   ТЭЛЪХЭЩ       ТЭЛЪАХЭЩ

[/size][size]
ЩЫСЫН : Türkçe deki oturmak sözcüğünün tam karşılığıdır.  Oturulan yerle ilgili bilgi içermez
ЩЫТЫН  : (Ayakta) Durmak anlamına gelir, durulan yerle ilgili bilgi içermez
ЩЫЛЪЫН : Yatmak anlamına gelir,  yerle ilgili bilgi içermez
Yukarıda ki bölümde verilen üç eylemin bunlardan farkı bulunulan yerle ilgili bilgi içermeleridir. Şimdi bu üç eylemin şahıslara ve zamana göre çekimlerine bakalım.
[/size]




[size]

                                            ГЪУЭЛЫН
ЩЫЛЪЫН (yatama) pozisyonuna geçmek için yapılan eylemdir. ''Gece 23 de yattım'' cümlesindeki yatma eylemi Türkçe deki karşılığıdır.  ''6 saat yattım'' cümlesindeki yatma eylemi ise ЩЫЛЪЫН nın karşılığıdır. Şahıs ve zamana göre çekimi aşağıda verilmiştir 

[/size]

*
*

*
*

*
*

*
*

*
*

*
*

*
*

*
*

*
*

*
*